Ehlibeyt’in Yas-ı Matem ve Özel Günleri
Yası matem diye bilinen aylar,üç aylardır. Bunlar İmam Hasan’ın gayba girdiği (dünya değiştirmek) Aralık ayında başlar, Hz. Ali’nin gayba girdiği Ocak ayı ve Hz.Üseyin’in gayba girdiği Mart aylarını kapsar.
15 Aralıkta Hz. Hasan, ikinci eşi olan Ömer’in kızı Ayşe’nin küçük bacısı Eşe’nin hazırlayıp bal şerbetine karıştırdığı zehiri içmiş ve 16 Aralıkta gabya girmiştir. 15–16 Aralık Hz. Hasan’ın yası matem orucu olup, iki gün sürmektedir.
İmam Hasan’ın zehirlenerek şehit edilişinden 32 gün sonra Ocak ayında Hz. Ali, Ömer ve oğlu Milcan (Sıddık) tarafından tuzaklar kurularak Pazartesiyi Salıya bağlayan sabah namazında 05.30’da Milcan tarafından hançerlenerek şehit edilmiştir.
Hz. Ali şehit edildikten sonra kendisi Arap donunda gelerek, kendi cenazesini yıkamış ve kendi tabutunu götürerek kerametini göstermiş ve cenazesini üç gün bekleterek Perşembe günü toprağa vermiştir.
Bundan dolayı Ocak ayının 18-19-20. günlerinde Hz. Ali’nin yası matemi olarak oruç tutulmaktadır.
“GÜZÜMÜZDE BAZI YÖRELERDE HIZIR ORUCU DİYE TUTULAN 3 GÜNLÜK ORUÇ ASLINDA HZ. ALİ’NİN YASI MATEM ORUCUDUR.”
Hz. Ali’nin şehit edilişinden sonra Muaviye tarafından Hz. Üseyin Fırat Nehri kenarında abdest alırken balık ağında Mart’ın 4’ünde yakalanmış, 12 gün işkence gördükten sonra Mart’ın 15’i Perşembe’yi Cuma’ya bağlayan gece sabaha karşı saat 05.30’da Hz. Üseyin’in başını ensesinden keserek katletmişlerdir.
Hz. Üseyin katledildikten sonra Ehlibeyt ve Ehlibeyt’i sevenler çeşitli işkencelere maruz kalmışlardır.
Şubatın 26’sından başlayarak üç gün Hz.Muhammed (Hızır) orucu tutulur.
Mart ayının 1,2,3 ‘üncü günü tutulan Eba Müslüm’ün yası olarak bilinen matemdir. Annesi Yeter Ana’nın Kırıkkale’nin Keskin kazasında yatan Haydar Sultan’a Üçler aşkına ve Allah rızası için tuttuğu oruçtur.
“Üç ayların sebepleri, bu gerçeklerin peş peşe şehit düşmesindendir. Bununla ilgili ayrıntılı bilgiler Zöhre Ana’nın “Ali Pirimdir Yolu Bizimdir” adlı 3. kitabında mevcuttur.”
“ŞUBAT 25’i 26’ya BAĞLAYAN GECEDEN” MART AYININ 15’I AKŞAMINA KADAR KESİNTİSİZ OLARAK 18 GÜN YASI MATEM TUTULUR.
ŞUBAT 26’SI İLE MART 15’I ARASINDAKİ YASI MATEMDE;
SU İÇİLMEZ
ELMA,
KUŞBURNU,
MADIMAK OTU YENİLMEZ.
MART’IN 3’ÜNDEN İTİBAREN KURBAN KESİLMEZ.
Zöhre Ana’nın bildirdiğine göre kirli kirli ibadet olamaz ve temizlik insanın hem özünde hem de bedeninde olması gerekmektedir. İman temizliğinin yanı sıra beden temizliğinin de önemi büyüktür.
Yası matem tutulurken gece mutlaka sahura kalkılmalıdır. Sabah saat 4’ten sonra yeme-içme kesilmeli ve iftar akşam saat 6’da yapılmalıdır. Sahura kalkılmadan oruç tutulamaz. Yemek yenmese dahi sahura kalkılmalı, abdest alıp niyetlenilmeli, yine iftar vakti abdest alınarak bu gerçekler yüzü suyu hürmetine dilekler tutularak oruç açılmalıdır.
Orucun HURMA veya ÜZÜM ile açılması sevaptır.
Hz. Üseyin defnedildikten sonra can yemeği olarak aşure çorbası yapılmış ve Hz. Üseyin’in canı için yedirilmiştir.
AŞURE ÇORBASINA KATILACAK MALZEME LİSTESİ
- YARMA
- ŞEKER
- FINDIK
- CEVİZ
- FASULYE
- NOHUT
- ELMA
- ÜZÜM
- KARABİBER,TUZ,TARÇIN
- KARANFİL
- SU
- HURMA
18 gün yası matem orucu tutulduktan sonra kurban kesilir. Kurbanın sulu yemeği yapılır. Aşure pişirildikten sonra Ehlibeyti sevip sayanlar ve bu lokmaya layık olanlar eve davet edilir, abdest alınarak dilekler tutulur ve lokmalar yenir. Lokmanın bir tanesi bile Hak katında çok üstün olduğu için kesinlikle insanların ayağına götürülerek kapı kapı dağıtılmamalıdır.
Her On iki İmamlar adına ait olan çorba, Aşure değildir. Aşure, sadece İmam Üseyin adına can ekmeği olarak verilen lokmadır.
Yası matem tutmadan, kurban kesmeden, kan akıtmadan Aşure çorbası yapılamaz ve kapı kapı dağıtılması günahtır. Bizzat kendi evlerinde pişirilip inançlı ve saygı duyan insanlara kısmet edilir. Çünkü çok kutsal bir ibadettir. İnsanların kendi ailelerinin ne kadar değeri varsa ki onlardan üstün, insanlık adına can cömertliği yapan, Allah yoluna can veren Şah Üseyin için yapılan bu ibadette saygılı olarak yerine getirmeliyiz.
10 KASIM ile 1 NİSAN TARİHLERİ ARASINDA YASI MATEM AYLARI OLDUĞU İÇİN NİKÂH KIYILMAMALI, DÜĞÜN YAPILMAMALIDIR.
| 18-19-20 Ocak | Hz.Ali’nin Yas’ı Matemi |
| 26-27-28 Şubat | Hz.Muhammed (Hızır) Yas’ı Matemi |
| 1 – 2 – 3 Mart | Eba Müslüm |
| 4-5-6-7-8-9-10-11-12-13-14-15 Mart | Muharrem ayı. Hz.İmam Üseyin’in Yas’ı Matemi |
| 16 Mart – 31 Mart | Aşure Çorbası Günleridir |
| 15 Nisan | İsmail Peygamber’in Doğum Günüdür. Helva verilir. |
| 10 Mayıs – 11 Mayıs | Hıdır – İlyas Yas günüdür |
| 15 Temmuz | İsmail Peygamber’e kurban indiği gündür |
| 10 Kasım | Atatürk’ün Yas günüdür |
| 15 Aralık – 16 Aralık | Hz.İmam Hasan’ın Yas’ı Matemi |
| Not: 26 Şubat – 15 Mart arası Yas’ı matem günleri kesintisiz tutulacaktır. | |
